Tự truyện Ferguson: Leading - Kỹ năng định giá & thương lượng (Kỳ 2)

Nhà đầu tư giá trị

Khi tôi còn nhỏ, trong căn hộ ở Govan của gia đình tôi không bao giờ có nhiều tiền. Cha tôi làm việc 60 giờ mỗi tuần ở bến tàu Glasgow, nơi sẽ trở nên giá buốt khủng khiếp vào mùa đông, với mức thù lao 7,15 bảng/tuần, tương đương với khoảng 189 bảng theo thời giá bây giờ. Mẹ tôi làm việc ở một nhà máy sản xuất phụ tùng máy bay và tôi chưa từng thấy có một khoảnh khắc nào mà cha mẹ tôi ngừng làm việc. Có lẽ vì thế nên tôi không có thói quen mua sắm mạnh tay về sau này, khi đã trở thành HLV, và tôi luôn luôn cố gắng coi tiền của CLB như là tiền túi mình vậy.

Nhưng chính thói quen tiết kiệm ấy lại giúp tôi trở thành HLV của Man Utd. Khi trao đổi với Martin Edwards (cựu Chủ tịch Man Utd), tôi nói với ông ta rằng: “Tôi chưa bao giờ là một người thích mua sắm”, và Edwards bảo: “Đó là lý do chúng tôi tìm ông”. Khi tôi mua cầu thủ đầu tiên ở United, tôi chỉ có 1 triệu bảng trong tay và số tiền đó đến từ việc bán vé vào cửa cũng như bán bớt các cầu thủ khác. Tôi cũng chỉ mất 60 triệu bảng để xây dựng nên đội hình đã giành cú ăn ba vào năm 1999, và khoảng hơn 320 triệu bảng trong suốt một thập kỷ sau đó để đảm bảo rằng Man Utd vẫn đủ sức cạnh tranh ở đẳng cấp cao nhất – nhưng cũng cần nhớ rằng chúng tôi đã thu về 256 triệu bảng từ việc bán cầu thủ.

Chữ ký đắt giá nhất của tôi trong giai đoạn 1986-2008 là Rio Ferdinand, 29 triệu bảng, nhưng anh ấy đã cống hiến cho Man Utd 12 năm và 455 trận đấu, tương đương với chi phí khấu hao khoảng 2,5 triệu bảng mỗi năm. Bên cạnh Rio thì chúng tôi đã xây dựng hàng thủ với chi phí gần như không đáng kể: 5,5 triệu bảng cho Evra, 7,5 triệu bảng cho Vidic, 2 triệu bảng cho Van der Sar và ký HĐ với anh em nhà Silva từ khi họ còn chưa chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp. Có những CLB, như Real Madrid chẳng hạn, sẵn sàng bỏ ra hàng đống tiền để chiêu mộ những siêu sao đang ở đỉnh cao sự nghiệp như Zidane, Figo, Kaka hay Ronaldo, nhưng tôi luôn thiên về hướng xây dựng hơn là mua nguyên một đội hình. Như con trai tôi, Mark (đang làm việc trong lĩnh vực đầu tư) nói thì tôi là một nhà đầu tư giá trị.

Lương Ronaldo vẫn quá thấp?

Trước khi luật Bosman ra đời thì tất cả quyền lực nằm trong tay CLB, nhưng cuối cùng thì các lực lượng thị trường đã chiến thắng. Tiền lương của cầu thủ đã gia tăng đáng kể, mặc dù theo tôi thì số tiền đó vẫn quá thấp. Có thể một thợ cơ khí hay một y tá sẽ cảm thấy kỳ quặc khi nghe thấy nhận xét đó, nhưng tôi nhìn nhận vấn đề theo một góc độ khác. Các cầu thủ có đủ khả năng để chinh chiến ở Champions League đều đã vượt qua hàng chục nghìn đối thủ cạnh tranh khác, và họ đủ sức chinh phục tâm trí của hàng tỷ CĐV trên khắp thế giới – một con số lớn hơn nhiều so với số lượng khán giả của âm nhạc, điện ảnh hay các môn thể thao khác.

Khi so sánh với thu nhập hàng năm của các giám đốc quản lý quỹ đầu cơ, Cristiano Ronaldo hay Lionel Messi xem ra là quá thiệt thòi. 25 giám đốc quỹ đầu cơ hàng đầu kiếm được tổng cộng 7,5 tỷ bảng trong năm 2014 – nhiều hơn quỹ lương của Premier League, Bundesliga, La Liga và Serie A cộng lại, và bạn cần nhớ rằng không ít người trong số họ có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn so với mức tăng trưởng chung của thị trường chứng khoán. Đó là chưa kể đến việc các cầu thủ chỉ có từ 6-10 năm đỉnh cao, và nếu trải qua một quãng thời gian thi đấu không tốt thì họ có nguy cơ bị đưa lên sàn chuyển nhượng.

Khi thương lượng HĐ với cầu thủ thì tôi thường sắc sảo hơn so với khi đàm phán HĐ cho chính bản thân mình. Tôi luôn ở thế yếu khi đàm phán bởi Martin biết rằng United là CLB duy nhất mà tôi muốn làm việc.

Khi David Gill trở thành GĐĐH thì tình hình đã trở nên ổn thỏa hơn và thu nhập của tôi cũng được điều chỉnh tăng sao cho hợp lý. Khi gia đình Glazer và David Gill đồng ý tăng lương cho Wayne Rooney vào năm 2010, họ muốn biết cảm nhận của tôi và tôi trả lời rằng sẽ là rất vô lý nếu Rooney kiếm được nhiều tiền gấp đôi mình. Joel Glazer đồng ý ngay lập tức và chúng tôi nhất trí rằng sẽ không có cầu thủ nào được trả lương cao hơn tôi. Trong 15 năm cuối ở United, tôi luôn ký những bản HĐ năm một kèm một thỏa thuận đền bù 2 năm tiền lương nếu như tôi bị sa thải, ngay cả khi nếu ngày hôm sau tôi có chuyển sang huấn luyện Man City đi chăng nữa. Với tôi, thế là đủ.

Những bài học

Trải nghiệm đầu tiên của tôi về thương lượng là khi còn làm việc ở nhà máy và chứng kiến các nhà lãnh đạo công đoàn đe dọa đình công, nhưng việc mua bán cầu thủ đã giúp tôi học hỏi được nhiều điều về nghệ thuật thương lượng. Có hàng tá lý do khiến người ta quyết định mua hay bán một thứ gì đó, cho dù chúng là một ngôi nhà, một doanh nghiệp, một cổ phiếu hay một cầu thủ bóng đá, và không phải lúc nào các lý do đó cũng logic.

Chúng tôi từng có cơ hội chiêu mộ Sergio Aguero và Lucas Moura từ trước khi họ chuyển sang Man City hay PSG, nhưng người đại diện của Aguero và Moura đưa ra một cái giá quá cao mà chúng tôi không sẵn sàng đáp ứng. Phần lớn những người đại diện cầu thủ chẳng làm được tích sự gì ngoài việc làm thân với cầu thủ và gia đình anh ta. Số người đại diện tử tế thậm chí còn ít hơn số ngón tay trên một bàn tay và Jorge Mendes là một trong số đó. Tôi cảm thấy Jorge luôn muốn những điều tốt nhất cho thân chủ của mình, nhưng người như anh ta rất hiếm.

Địa điểm thương lượng cũng đóng một vai trò quan trọng và tôi phát hiện ra rằng khách sạn ở miền Nam nước Pháp mà tôi và Cathy vẫn thường đi nghỉ là một nơi rất tốt để thuyết phục các cầu thủ về với United. Đó là một không gian yên tĩnh và, với tầm nhìn ra Địa Trung Hải đầy nắng, dễ khiến người ta liên tưởng đến một tương lai tươi sáng hơn nhiều so với những căn phòng họp xám xịt trong một buổi chiều mưa London. Tôi chưa thấy một cầu thủ nào có thể từ chối United một khi họ đã đến khách sạn này cả.

Quang Hải

“Số người đại diện tử tế thậm chí còn ít hơn số ngón tay trên một bàn tay và Jorge Mendes là một trong số đó”.

Trong 15 năm cuối ở United, tôi luôn ký những bản HĐ năm một kèm một thỏa thuận đền bù 2 năm tiền lương nếu như tôi bị sa thải”.

Chúng tôi từng có cơ hội chiêu mộ Sergio Aguero và Lucas Moura từ trước khi họ chuyển sang Man City hay PSG, nhưng người đại diện của Aguero và Moura đưa ra một cái giá quá cao mà chúng tôi không sẵn sàng đáp ứng”.

Alex Ferguson